Trangerbung Algemeen
De trangerbung is een soort vetlooien waarbij leer wordt gelooid met behulp van dierlijk traan. Het resulterende leer wordt ook wel chamoisleer genoemd. Vaak worden vooral schapen- en lamshuiden met visolie (traan) gelooid. De gebruikte traan is meestal afkomstig van kabeljauwen, zelden van zeehonden of walvissen. Vissen en zeezoogdieren bevatten een hoge concentratie onverzadigde zuren in hun vetstoffen, die zich met zuurstof verbinden (oxidatie) en voor het looi-effect zorgen. Dit ontbreekt bij vetten van landdieren, waardoor het looien met deze dierlijke vetten als 'onecht looien' wordt beschouwd.
Proces en Fasen van Trangerbung
Huiden die met behulp van traansubstanties zijn gelooid, worden chamoisleer genoemd. In tegenstelling tot de conservering van vetgelooid leer, duurt de productie van chamoisleer aanzienlijk langer, ongeveer 6-9 maanden. Het proces bestaat uit 2 fasen. In de eerste fase wordt de huid in een vat met traansolie gewalkt. Daarna volgt de droogfase, waarin de traan zich met de leervezel verbindt. De twee fasen worden afwisselend herhaald. Na de oxidatie wordt het overtollige vet met behulp van sodawater uitgewassen.
Eigenschappen Chamoisleer
De trangerbung kan ofwel alleen worden uitgevoerd (echt chamois) of in combinatie met andere looiprocessen (nieuw chamois). Bij nieuw chamois leer wordt voorbehandeld met formaldehyde en daarna gelooid met traan. Belangrijke eigenschappen van chamoisleer zijn zijn zachtheid, gemakkelijke reiniging, absorptievermogen en temperatuurbestendigheid tot 70°C. Chamois gelooid leer heeft na het looiproces een donkerbruine kleur, die vaak met behulp van waterstofperoxide wordt nableekt.
Gebruik Chamoisleer
Niet alleen schapen- of geitenvellen, maar ook wildvellen worden met traanolie gelooid. Wanneer bij ree- of hertenhuiden de nerflaag wordt verwijderd, verkrijgt men in de afgewerkte staat een suède. Het sämischleder van grootwild wordt vooral gebruikt voor traditionele kleding of handschoenen. Bovendien vindt sämisch gelooid leer zijn toepassing in de orthopedie, waar het zich onderscheidt door zijn wasbaarheid, zweetbestendigheid en zachtheid. Verder wordt dit type leer graag gebruikt als zeemleer en voor reinigingsdoeleinden.
aanvullende bronnen (toegang 07.12.2018):
- oeko-fair(punt)de/clever-konsumieren/kleider-schmuecken/leder/herstellung6/gerben/fettgerbung
- de(punt)wikipedia(punt)org/wiki/S%C3%A4mischleder
- lederzentrum(punt)de/wiki/index.php/S%C3%A4mischleder
